Nguyên nhân mắc bệnh trĩ hậu môn là gì và cách phòng bệnh ra sao?

 Bệnh trĩ là căn bệnh thường gặp hiện nay và nhiều người mắc phải. Vậy nguyên nhân mắc bệnh trĩ hậu môn là gì và cách phòng bệnh ra sao. Nguyên nhân chính xác gây nên bệnh hiện nay chưa được xác định rõ và thường được phát triển ở những bệnh nhân có các yếu tố thuận lợi làm tăng áp lực trong trực tràng gây chèn ép vào hệ thống tĩnh mạch vùng hậu môn, làm cản trở máu tĩnh mạch trở về và do đó máu tĩnh mạch đọng lại và tĩnh mạch giãn ra tạo thành búi trĩ. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết xem nguyên nhân mắc bệnh trĩ hậu môn là gì và cách phòng bệnh ra sao.

1. Nguyên nhân mắc bệnh trĩ hậu môn

Các nguyên nhân gây ra bệnh trĩ thường gặp thường chia thành 2 dạng là:

- Nguyên nhân gây trĩ từ bên trong: chủ yếu do sự giãn nở quá mức của các đám rỗi tĩnh mạch trĩ

- Nguyên nhân mắc trĩ do bên ngoài: với nhiều yếu tố tác động.

Nhiều nhận định cho rằng nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong là do các đám rối tĩnh mạch trĩ bị thoái hóa, trùng nhão và giãn nở, lâu dần tạo thành các búi trĩ nằm ở trên hoặc dưới đường lược. Cụ thể:

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ ngoại: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài, thường xảy ra ở phía dưới đường lược, búi trĩ ngoại thường ở rìa hậu môn, có thể nhìn bằng mắt thường ngay từ trĩ cấp độ nhẹ.

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ nội: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ trong, thường xảy ra ở phía trên đường lược nên người bệnh không nhìn thấy búi trĩ nội ở giai đoạn trĩ nội độ 1 (xem thêm: Cách trị bệnh trĩ nội).

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ vòng: Nhiều búi trĩ hỗn hợp dồn nén lại sẽ tại ra búi trĩ vòng. Vậy nên, có thể nói bệnh trĩ vòng là loại bệnh trĩ nguy hiểm nhất, các triệu chứng bệnh nặng nề và dễ gây biến chứng nhất.

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ hỗn hợp: là do sự giãn nở của cả đám rối tĩnh mạch trĩ trong và đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài. Sự trùng nhão của cả 2 đám rối tĩnh mạch trĩ khiến dây chằng Parks bị thoái hóa không chịu được trọng lực, từ đây các đám rối trĩ nối liền với nhau và tạo ra búi trĩ hỗn hợp.

Bên cạnh các nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong thì nhiều yếu tố tác động từ bên ngoài cũng được xem là những “nhân tố mở đường” cho bệnh trĩ hình thành và phát triển. Cụ thể:

+ Do uống nhiều bia, rượu: Bia, rượu, thuốc lá, đồ uống có cồn… không chỉ là các thực phẩm không có lợi cho sức khỏe con người mà nó còn có thể là nguyên nhân gây trĩ từ bên ngoài. Khi uống nhiều bia, rượu cơ thể bạn dễ bị mất nước, nóng trong, khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn hoạt động, làm phát sinh táo bón, người bệnh phải rặn mạnh đại tiện do phân bị khô cứng… lâu dần tác động làm hình thành bệnh trĩ.

+ Do thói quen ăn ít rau xanh và chất xơ: Người bệnh không thường xuyên ăn rau xanh và chất xơ, các loại hoa quả tươi; hoặc mất cân bằng giữa việc ăn rau xanh với protein hàng ngày khiến hệ tiêu hóa hoạt động không ổn định, cơ thể bị nóng trong, táo bóng lâu ngày làm phát sinh gây ra các triệu chứng bệnh trĩ. Bên cạnh đó, sở thích ăn các đồ ăn cay nóng, món ăn chứa nhiều gia vị cay nóng, thường xuyên uống rượu, bia, cafe, nước ngọt có gas… cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ.

+ Do táo bón mãn tính: Táo bón được xem là yếu tố bên ngoài hàng đầu làm phát sinh ra bệnh trĩ. Một số tư liệu thống kê cho thấy có khoảng hơn 70% những người mắc trĩ từng bị táo bón lâu ngày, đi đại tiện khó khăn và không thích ăn nhiều chất xơ, rau xanh, hoa quả tươi. Nhiều bệnh nhân trong số đó còn cho biết: táo bón khiến tình trạng bệnh trĩ của họ phát triển nhanh hơn, lúc đi đại tiện khó khăn hơn, lượng máu chảy khi đi đại tiện trầm trọng hơn.

+ Mắc trĩ do mang thai và sinh nở ở phụ nữ: Mang thai và sinh nở là nguyên nhân gây bệnh trĩ nhiều nhất ở phụ nữ. Khi phụ nữ mang thai, trọng lượng bào thai và túi ối to dần và đè nén tạo áp lực xuống vùng chậu, vùng trực tràng của các mẹ bầu. Tình trạng này kéo dài khiến các đám rối tĩnh mạch trĩ giãn nở, lâu dần làm phụ nữ mang bầu bị trĩ (xảy ra nhiều nhất ở 3 tháng thai kỳ cuối). Bên cạnh đó, phải rặn mạnh trong quá trình sinh em bé cũng là một nguyên nhân gây ra bệnh trĩ hoặc khiến mức độ bệnh trĩ nặng nề hơn ở phụ nữ sau sinh.

+ Do đặc thù công việc ngồi nhiều thời gian dài: Nếu môi trường làm việc của bạn phải ngồi liên tục quá lâu trong thời gian dài thì hãy cẩn thận bởi bạn đang có nguy cơ mắc trĩ cao hơn những người khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy, ở tư thế nằm hoặc thường xuyên di chuyển thì các áp lực lên tĩnh mạch trĩ đo được là 25cm nước; nhưng ở tư thế ngồi áp lực lên tĩnh mạch trĩ đo được tăng lên 75cm nước, có nghĩa là cao gấp gần 3 lần so với khi di chuyển. Điều này cho thấy sự đè nén lên các tĩnh mạch trĩ khi ngồi cao hơn bình thường. Và lâu dần nó khiến những người có công việc đặc thù phải ngồi liên tục nhiều giờ đồng hồ trong thời gian dài có tỉ lệ mắc trĩ cao hơn người thường xuyên vận động khi làm việc.

+ Tăng áp lực trong khoang bụng: Những người mắc các bệnh: viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, suy tim… có áp lực trong khoang bụng cao hơn người bình thường. Điều này cũng tác động làm tăng áp lực lên tĩnh mạch trĩ (đặc biệt là tĩnh mạch trĩ ngoài) và lòng ống hậu môn khiến người bệnh dễ bị bệnh trĩ ngoại. Do các khối u ở khu vực hậu môn – trực tràng hoặc vùng tiểu khung => làm cản trở sự lưu thông máu hậu môn trực tràng, gây áp lực lớn hơn trên khu vực này.

+ Hội chứng ruột kích thích: Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thường có nhiều cơn đau quặn bụng và mót đại tiện thường xuyên hơn, phải rặn đại tiện nhiều hơn. Điều này làm tăng nguy cơ giãn nở tĩnh mạch trĩ cũng như tác động làm gây ra bệnh trĩ.

+ Do rối loạn nhu động ruột: Rối loạn nhu động ruột khiến quá trình vận chuyển và tiêu hóa thức ăn, quá trình lắng đọng chất thải (phân) và đẩy chất thải ra khỏi cơ thể bị rối loạn. Nó là một nguyên nhân gây các chứng chướng bụng, khó tiêu, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón mãn tính… làm rối loạn tiêu hóa. Và điều này cũng góp phần tác động không tốt đến các tĩnh mạch trĩ, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ cho người bệnh.

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết:

Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết vẫn chưa thật rõ ràng, có nhiều giả thuyết về sinh bệnh học bệnh trĩ. Trong đó, được chấp nhận nhiều nhất là hai giả thuyết cơ học và huyết học:

Thuyết cơ học: Các đám rối tĩnh mạch nằm ở mặt phẳng sâu của lớp dưới niêm mạc, được giữ tại chỗ bởi các dải sợi cơ có tính đàn hồi, còn gọi là dây chằng Parks. Khi dây chằng Parks bị thoái hóa kết hợp với áp lực trong khoang bụng tăng lên (do táo bón kinh niên hay do rối loạn đại tiện) làm phát sinh các búi trĩ. Theo thời gian chúng phồng to và lòi ra ngoài làm hình thành bệnh trĩ.

Thuyết huyết học: Trong lớp dưới niêm mạc của phần thấp trực tràng có nhiều khoang mạch. Vách các khoang mạch này có chỗ dày chỗ mỏng làm tạo nên tổ chức hang. Ở đây có sự thông nối giữa động mạch và tĩnh mạch. Hiện tượng đi cầu ra máu tươi ở bệnh trĩ là do sự rối loạn tuần hoàn tại chỗ của động mạch và tĩnh mạch trong các tổ chức hang chứ không phải do hiện tượng giãn tĩnh mạch. Tuy nhiên, thuyết huyết học này chưa rõ ràng và vẫn đang được nghiên cứu sâu rộng hơn để có kết luận chính xác.

+ Nguyên nhân gây bệnh trĩ khác:

Một số yếu tố tác động khác có thể là nguyên nhân gây bệnh trĩ như:

Do thói quen không tập trung đi đại tiện như: đọc báo, đọc sách, xem điện thoại, Ipad… khi đi đại tiện.

Rặn đại tiện quá mạnh.

Bị tiêu chảy mãn tính.

2. Cách phòng bệnh trĩ hậu môn

Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh trĩ là giữ cho phân mềm, để chúng dễ dàng đi qua lỗ hậu môn, hãy ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc và uống nhiều nước. Để ngăn ngừa trĩ và giảm triệu chứng trĩ, hãy làm theo các phương pháp sau:

+ Uống nhiều nước. Uống từ sáu đến tám ly nước và các chất lỏng khác (không phải rượu) mỗi ngày để giúp làm mềm phân.

+ Ăn thực phẩm nhiều chất xơ. Ăn nhiều trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên cám ví dụ lúa mì, yến mạch, lúa mạch, ngô, gạo lứt, lúa mạch đen, kê,... giúp làm mềm phân và tăng khối lượng phân. Thêm chất xơ vào chế độ ăn uống từ từ để tránh xì hơi quá mức.

Chi tiết xem thêm tại: >>> Nguyên nhân mắc bệnh trĩ hậu môn là gì và cách phòng bệnh ra sao?